ดูหน้า

การวิเคราะห์รากสาเหตุของปัญหา

การวิเคราะห์รากสาเหตุของปัญหา
(Root Cause Analysis)

COURSE CONTENT | PUBLIC CALENDAR | APPLY NOW
วันที่ 22 ตุลาคม 2561 | Arize Hotel สุขุมวิท 26 (BTS พร้อมพงษ์)

อาจารย์ธนายุทธ สิรินุตานนท์
Productivity & HR Consultant

หลักการและเหตุผล

การวิเคราะห์รากสาเหตุ (Root Cause Analysis) คือ “การวิเคราะห์หาปัจจัยที่เป็นต้นเหตุที่แท้จริง (Root Cause) ซึ่งก่อให้เกิดผลกระทบหรือปรากฏการณ์ที่ไม่พึงประสงค์ขึ้น (Effect) ด้วยวิธีการอย่างเป็นระบบและเป็นขั้นตอน โดยไม่เกิดสภาพการณ์ตกหล่นและซ้ำซ้อน และไม่จินตนาการเอง” ดังนั้น Root Cause Analysis เปรียบเสมือนการมองเห็น “ผลกระทบ” และ “สาเหตุ” ในบางประเด็น แต่ยังไม่ด่วนสรุปทันทีว่าเกิดจากสาเหตุใด แต่พยายามค้นหาข้อเท็จจริงที่ถูกต้องและสอดคล้องเพื่อค้นหาว่า “สาเหตุที่แท้จริงคืออะไร”

ปัญหาต่าง ๆ ของการทำงานในปัจจุบันมีความซับซ้อนมากขึ้น ทั้งกระบวนการทำงานแบบอุตสาหกรรมและธุรกิจบริการ (Factory & Service) ซึ่งทักษะการวิเคราะห์ปัญหาด้วย Root Cause Analysis เป็นพื้นฐานสำคัญสำหรับการแก้ปัญหา เพื่อให้ได้วิธีการที่ตรงประเด็นต่อปัญหาที่เกิดขึ้น การพัฒนาทักษะดังกล่าวส่งผลให้การแก้ปัญหาเป็นไปอย่างมีหลักเกณฑ์ มีความเป็นระบบ มีขั้นตอนและมีเหตุผลเชิงวิทยาศาสตร์ จึงนับว่าการพัฒนาทักษะดังกล่าวเป็น “การป้องกันการแก้ปัญหาแบบไม่สมเหตุผล” ที่เกิดจากการนึกคิดเองของผู้ปฏิบัติงานไปด้วยในตัว

การวิเคราะห์ปัญหาด้วย Root Cause Analysis ให้เกิดประสิทธิภาพสูงต้องมีเครื่องมือ เทคนิค และข้อกำหนด 7 ประการ โดยมีองค์ประกอบต่าง ๆ ดังนี้

หลักการระดมสมองอย่างถูกต้อง (Brainstorming)

แผนผังต้นไม้ประเภท Why – Why Diagram

เทคนิคการตั้งคำถามทำไม 5 ครั้ง (5 Why Technique)

ข้อกำหนด 1: ความชัดเจนกับปัญหา (Specification)

ข้อกำหนด 2: การยืนยันความถูกต้องประเภทที่ 1 (MECE Technique Type I)

ข้อกำหนด 3: การยืนยันความถูกต้องประเภทที่ 2 (MECE Technique Type II)

ข้อกำหนด 4: การค้นหาถึงรากสาเหตุ (Root Cause with 5 Why Technique)

ข้อกำหนด 5: ความสมเหตุสมผลแบบแท้จริงและไม่แท้จริง (Reasonableness Cause)

ข้อกำหนด 6: การหลีกเลี่ยงสาเหตุจากสภาพจิตใจ (Emotional Cause)

ข้อกำหนด 7: การหลีกเลี่ยงสาเหตุนามธรรม (Abstract Cause)

วัตถุประสงค์ของหลักสูตร

เพื่อให้ผู้เรียนเข้าใจถึงความสำคัญของการแก้ปัญหาด้วย Root Cause Analysis และเรียนรู้หัวใจสำคัญของการวิเคราะห์รากสาเหตุของปัญหา โดยเรียนรู้ด้วยโมเดล “สาเหตุและผลกระทบ” (Cause and Effect) และ “ความมีเหตุผล” (Reasonableness)

เพื่อให้ผู้เรียนสามารถแก้ปัญหาด้วย Root Cause Analysis ด้วยการใช้เครื่องมือ เทคนิคและข้อกำหนดที่จำเป็น 7 ประการ โดยเรียนรู้ด้วยปัญหาจริงของผู้เรียน

รายละเอียดเนื้อหาตามหลักสูตร

Module - 1 พื้นฐานของการวิเคราะห์ปัญหาด้วย Root Cause Analysis

กิจกรรมปรับคลื่นความถี่ของสมองก่อนการเรียนรู้

กระบวนการทำงานของสมองและพฤติกรรมแก้ปัญหา

ความหมายของการวิเคราะห์ด้วย Root Cause Analysis

หัวใจสำคัญของการวิเคราะห์ Root Cause Analysis

   สาเหตุ ผลกระทบ (Cause Effect)
   ความมีเหตุผล (Reasonableness)
   การตั้งคำถามทำไม 5 ครั้ง (5 Why Technique)

ความสำคัญของการระบุความชัดเจนของปัญหา

ข้อกำหนดสำคัญสำหรับการระบุปัญหา

กรณีศึกษา: เรียนรู้การระบุปัญหาให้ชัดเจน

Module - 2 เครื่องมือและเทคนิคของการแก้ปัญหาด้วย Root Cause Analysis

หลักการระดมสมองอย่างถูกต้อง (Brainstorming)

แผนผังต้นไม้ประเภท Why – Why Diagram

เทคนิคการตั้งคำถามทำไม 5 ครั้ง (5 Why Technique)

ตารางประกอบการตั้งคำถาม 5 ครั้ง (5 Why Table)

   ระดับของสาเหตุและมาตรการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า
Module - 3 ข้อกำหนด 7 ประการของการแก้ปัญหาด้วย Root Cause Analysis

ข้อกำหนด 1: ความชัดเจนกับปัญหา (Specification)

ข้อกำหนด 2: การยืนยันความถูกต้องประเภทที่ 1 (MECE Technique Type I)

ข้อกำหนด 3: การยืนยันความถูกต้องประเภทที่ 2 (MECE Technique Type II)

ข้อกำหนด 4: การค้นหาถึงรากสาเหตุ (Root Cause with 5 Why Technique)

ข้อกำหนด 5: ความสมเหตุสมผลแบบแท้จริงและไม่แท้จริง (Reasonableness Cause)

ข้อกำหนด 6: การหลีกเลี่ยงสาเหตุจากสภาพจิตใจ (Emotional Cause)

ข้อกำหนด 7: การหลีกเลี่ยงสาเหตุนามธรรม (Abstract Cause)

Activity I: การวิเคราะห์ Root Cause Analysis ของผู้เรียน

Module - 4 การกำหนดมาตรการแก้ปัญหาหลัง Root Cause Analysis

เครื่องมือประกอบการสร้าง Corrective Action Plan

Activity II: การกำหนดมาตรการแก้ปัญหาหลังการทำ Activity I

Module - 5 การพัฒนาทักษะ Root Cause Analysis อย่างยั่งยืน

แนวคิดของการเลือกปัญหาในกระบวนการ

แนวคิด “Knowledge is not Understanding”